Recept : Jun thee maken met een scoby
Enkele jaren geleden ontdekte ik fermenteren. Ik startte met melkkefir en ontdekte zo via een Facebook groep waar ik lid van was dat er nog veel meer is naast melk kefir. Zo heb je bijvoorbeeld waterkefir, Kombucha, en Jun.
Jun wordt ook wel 'het chique zusje van Kombucha' genoemd. Omdat je jun maakt met groene thee en honing, in plaats van met zwarte thee en suiker. Het is daarom ook iets duurder om te maken.
Maar als je je aankopen slim doet, valt dit best mee. Ik koop bijvoorbeeld mijn honing en thee als ze in de aanbieding zijn.
Het viel mij op dat toen ik startte er eigenlijk vrij weinig over te vinden is hoe Jun klaargemaakt wordt.
Ik hoop dat ik jullie door middel van deze blogpost een beetje op weg kan helpen met wat ik inmiddels geleerd heb.
Wat is Jun?
Simpel gezegd is het gefermenteerde groene thee.
Gefermenteerde thee, dat klinkt gek zul je misschien denken (dat dacht ik namelijk ook toen ik er voor het eerst over hoorde haha).
Je maakt de Jun met een Jun Scoby. Dat staat voor Symbiotic Colony of Bacteria and Yeasts. Wat betekend 'Symbiose van bacteriën en gisten'. Klinkt lekker he? ;) Het klinkt gekker dan het in de praktijk is. In Nederland wordt het simpelweg vaak een zwam genoemd. Stuk simpeler, en het heeft ook wel iets weg van een zwam.
Door het proces van fermentatie worden de suikers uit de honing omgezet in gezonde bacteriën ; probiotica. Het drankje bevat dus (vrijwel) geen suikers!
Veel mensen drinken het vanwege de gezondheidsvoordelen.
Ik drink het vooral omdat ik het een lekker en gezond alternatief vind voor frisdrank.
Wat heb je nodig om 1 liter Jun te maken?
- Een Jun zwam / scoby
- Glazen pot
- 3 zakjes groene thee (ik gebruik graag biologisch)
- 3 eetlepels honing (liefst biologisch, rauw is helemaal mooi!)
- Een houten of plastic lepel
- Trechter
- Plastic zeef
- Glazen flessen om de gemaakte drank in te kunnen doen
- Startervloeistof (ongeveer 100 ml voor 1 liter Jun)
Wanneer de thee is afgekoeld naar 35C kun je de honing (3 eetlepels) er aan toevoegen. Dit doe je zodat je de voedingsstoffen van de honing behoud, en ze niet door de hitte verloren gaan. Roer het even goed door en laat de gezette thee vervolgens goed afkoelen. Geen warme thee bij je scoby doen dus! Dit vind de scoby niet fijn, en waarschijnlijk gaat ie dan verloren.
Eenmaal afgekoeld doe je de thee bij je scoby en de 10% starter van de vorige batch. Deze dek je af met een theedoek o.i.d.. Zorg dat er in ieder geval lucht doorheen kan. Ik heb gehoord dat mensen ook keuken papier gebruiken. Maar theedoek is natuurlijk duurzamer. Zelf knipte ik een oude theedoek in stukken en deze gebruik ik nu voor mijn Jun.
Na 3 dagen kun je de jun drank gaan proeven om te zien of je de smaak al goed vind. Zo niet, dan kun je hem nog wat langer laten staan. Proeven kun je gemakkelijk doen door een rietje langs de scoby te doen, doe dan je vinger op het rietje en haal hem er weer uit. Dan kun je dit in een glaasje doen en even proeven wat je er van vind :).
Vrijwel iedere keer dat je een nieuwe batch Jun thee maakt ontstaat er een nieuwe scoby. Deze scoby kun je laten zitten, of je kunt een zogenaamd scoby hotel beginnen. Een pot waarin je als het ware alle extra scoby's op vakantie zet totdat je ze wil gebruiken of weg wil geven aan iemand anders.
Je kunt er voor kiezen hem zo te drinken, of een tweede fermentatie te doen en er een smaakje aan toe te voegen. Dat doe je zo :
Kies je smaak. Een van mijn favorieten is rozenbottel en hibiscus.
Het geeft ook nog eens een mooie rode kleur en smaakt een beetje zoetig. Heerlijk vind ik! vooral in de zomer. Ik voeg ongeveer een theelepeltje van beide toe, en 1 tot 2 rozijnen. De rozijnen doe ik erbij om ervoor te zorgen dat er (meer) prik in de Jun komt. Deze zorgt namelijk voor 'voeding' door middel van de suikers die er in zitten en dat laat de Jun nog net iets verder fermenteren.
Hier zijn wat opties :
- Rozenbottel Hibiscus
- Gember en citroen
- Framboos en munt
- Aardbei
- Mango
- Zorg altijd voor schoon materiaal! Let er ook op dat er geen zeep resten in de pot of aan het materiaal zitten. Dit kan de scoby namelijk aantasten.
- Was je handen voordat je met je Jun aan de slag gaat.
- Als je een tweede fermentatie doet is het heel belangrijk dat je dagelijks de fles even open maakt om de druk er uit te laten! Anders kan de druk zo hoog worden dat de fles ontploft, en dat wil je natuurlijk niet.
- Wanneer je voor de eerste keer Jun maakt en je een scoby van iemand cadeau hebt gekregen heb je waarschijnlijk niet meteen 100ml startersvloeistof.
Begin dan met het maken van een 1/2 of 3/4 liter afhankelijk van hoeveel starter je hebt en pas de hoeveelheden van het recept aan. Nadat je eerste portie Jun klaar is kun je het aanvullen tot een liter. - Als je op vakantie gaat of de jun even niet gebruikt kun je pot vullen met thee en honing zoals gewoonlijk en deze laten staan totdat je hem wel weer wil gaan gebruiken. De jun drank is dan waarschijnlijk wel heel sterk geworden. Dit kun je eventueel gebruiken als azijn.
- Jun produceert regelmatig een nieuwe scoby. Deze kun je laten zitten of een 'scoby hotel' beginnen. Simpel gezegd is dit een aparte pot waarin je alle overige scoby's in rust zet en kunt bewaren in een portie groene thee en honing. Zo af en toe kun je de vloeistof even aanvullen of verversen.
En ik ben benieuwd ; wat is jouw favoriete Jun smaak?
Liefs, Rowena